Nộp thuế hay không nộp thuế
(Suy niệm của Barbara E. Reid – Văn Hào,
SDB chuyển ngữ)
“Hãy trả cho Xê-da những gì
thuộc về Xê-da, và trả về cho Thiên Chúa những gì
thuộc về Thiên Chúa” (Mt 22, 2).
Trong bài Tin Mừng hôm nay, những
người Pharisiêu và nhóm Hêrôđê nêu lên một câu hỏi
để chất vấn Đức Giêsu về việc có
phải nộp thuế cho Xê-da hay không. Họ
đặt câu hỏi nhưng không phải thực lòng
muốn Đức Giêsu chỉ dẫn xem phải thực
hành nghĩa vụ mang tính luân lý này như thế nào,
nhưng chỉ để gài bẫy Ngài. Họ
đặt Đức Giêsu trước một tình huống
tiến thoái lưỡng nan, không dễ
trả lời. Từ khi người Rôma chiếm lãnh
thổ Palestine năm 63 trước công nguyên, và đặt
sự đô hộ tại đó, người Do Thái
buộc phải nộp thuế hàng năm cho đế
quốc tính theo đầu người đã kê khai, bất
kể đàn ông, đàn bà hay nô lệ. Mỗi người
một năm phải nộp một đồng Dina,
nộp bằng tiền đúc Rôma, có in hình hoàng đế
Tibêriô, ông vua đã trị vì từ năm 14 đến
năn 37 sau công nguyên.
Thái độ của những người Do
Thái đồng hương với Đức Giêsu
đối với đế quốc Rôma rất khác nhau, tùy
theo kế sách của họ phản
ứng trước sự đô hộ như thế nào.
Một số người thì muốn an
phận, và chấp nhận nộp thuế để
khỏi phiền hà, cho dù họ rất khó chịu. Một số khác bằng lòng nộp thuế vì
họ coi nhà cầm quyền Rôma như là đại
diện cho quyền bính của Thiên Chúa (xem Rm 13, 1-7; 1P 2,
13-17). Một số khác, theo phe thân
vua Hêrôđê, sẵn lòng cộng tác với chính quyền
Rôma, và được nhà nước bảo hộ trao ban
những đặc quyền trong các tổ chức dân
sự. Họ tự nguyện nộp
thuế, không phản đối. Một số khác thì
hoàn toàn tuyệt vọng, vì tiền thuế cao là một
gánh nặng, khiến họ dễ lâm cảnh nợ
nần, mất đất đai
để sinh sống. Khi không còn tiền
để trả nợ, họ sẽ bị bán làm nô
lệ (Mt 18, 23-25). Còn một nhóm khác lại nhất
quyết không chịu nộp thuế, vì họ nghĩ
tất cả mọi sự đều thuộc về Thiên
Chúa (Lv 25,23). Một ít thành
phần thì hoàn toàn cự tuyệt chống đối, và
bất hợp tác với đế quốc trong bất
cứ vấn đề gì. Cũng có một số
người cực đoan, ngấm ngầm hình thành nhóm ái
quốc, quyết nổi dậy cướp chính quyền
bằng vũ lực, lật đổ sự cai trị của đế quốc. Sử
gia Josephus có nêu tên một vài lãnh tụ cách mạng, cầm
đầu nhóm nổi dậy vào đầu thế kỷ
thứ nhất, trong đó có Guiđa người Galilê (Cv
5,37) người đã nổi dậy chống nền
đô hộ, đương nhiên chống cả việc
nộp thuế, nhưng cuộc nổi dậy bị
thất bại.
Khi đưa ra câu hỏi hóc búa
này để vặn hỏi Đức Giêsu, người
Pharisiêu muốn hạ uy tín Ngài. Nêú Ngài cổ vũ
việc nộp thuế, có nghĩa là Ngài thỏa hiệp
với ngoại bang, với kẻ thù của dân tộc, như
vậy dân sẽ không còn tin Ngài là một ngôn sứ nữa.
Các sứ ngôn luôn rao giảng về
đường lối Thiên Chúa đối kháng với
đường lối cầm quyền của đế
quốc, của Xê-da. Nếu chủ
trương như thế, uy tín của Đức Giêsu
sẽ không còn. Còn nếu Ngài trả
lời không phải nộp thuế, Ngài tự đặt
mình vào tình huống rất nguy hiểm vì sẽ bị nhà
cầm quyền Rôma sờ gáy ngay lập tức.
Giữa hai trạng huống
này, Đức Giêsu đã tìm ra một giải pháp. Đồng tiền thuộc về hoàng đế
Xê-da, hãy trả về cho Xê- da. Rồi
quay về Thiên Chúa, Ngài nói với đám đông, tất
cả mọi sự phải quy hướng về Thiên
Chúa. Những gì thuộc về Thiên Chúa,
phải trả về cho Thiên Chúa. Đối
với những người tin, thì tất cả mọi
sự đều thuộc về Thiên Chúa, không chừa cái
gì. Thế rồi, Đức Giêsu phóng một tầm
nhìn để tương đối hóa những quyền
bính trần gian, khi Ngài nhấn mạnh rằng chỉ Thiên
Chúa mới là Đấng tối cao, nắm quyền trên
mọi sự. Câu trả lời khôn ngoan
của Đức Giêsu khiến những kẻ chống
đối và muốn gài bẫy Ngài rất kinh ngạc.
Họ câm họng không nói được gì, và
đợi chờ một dịp khác để bắt bí
Ngài.
Trong Tin Mừng, những người
chất vấn Đức Giêsu nêu ra câu hỏi không phải
với dụng ý ngay chính và thật lòng. Họ
chỉ muốn gài bẫy để ám hại Ngài.
Dẫu sao, trình thuật cũng có thể gợi ý cho các
Kitô hữu thời nay biết cách ứng xử, khi phải
đối mặt với một chính quyền có những
hành động đi ngược thánh ý của Thiên Chúa và
thiết định những luật lệ về luân lý
trái nghịch với lương tâm Công giáo.
Chúng ta có phải nộp thuế cho chính
phủ hay không? Ví dụ có vài Kitô hữu như Đức
Cha Raymond Hunthausen, Tổng Giám mục giáo phận Seatle
trước đây, đã phản đối chính phủ
về việc nộp thuế để có ngân sách trang
bị vũ khí hạt nhân. Chúng ta có nên phản kháng không
nộp thuế thu nhập cá nhân, như
một động thái để chống chiến tranh,
như ông Dorothy Day đã làm hay chăng? Hoặc
chúng ta vẫn nộp thuế, nhưng khôn khéo vận
động, bỏ phiếu hoặc tham gia vào những
tổ chức bất bạo động để
phản kháng ôn hòa những chính sách sai lầm của chính
phủ?
Đức Giêsu mời gọi
chúng ta quy hướng về nước Thiên Chúa.
Sự khôn ngoan của Ngài trong câu trả lời về
bổn phận đối với Thiên Chúa và đồng
thời cũng phải chu toàn nghĩa
vụ trần thế, mời gọi chúng ta trước
tiên phải luôn hướng vọng về Thiên Chúa, và
đặt Thiên Chúa vào chỗ tối thượng trong
cuộc đời chúng ta.
Ngài sẽ giúp chúng ta biện
phân để biết ứng xử trong những trạng
huống cụ thể của cuộc sống phức
tạp ngày hôm nay.
|