HIỆP SỐNG TIN MỪNG
THỨ TƯ LỄ TRO ABC
Ge 2,12-18 ; 2Cr 5,20-6,2 ; Mt 6,1-6,16-18
CHAY TỊNH VÀ LÀM
VIỆC LÀNH TRONG KHIÊM HẠ
I. HỌC LỜI CHÚA
1. TIN MỪNG : Mt 6,1-6,16-18
(1) Khi làm việc lành phúc đức, anh
em phải coi chừng, chớ có phô trương
cho thiên hạ thấy. Bằng không, anh em sẽ chẳng
được Cha của anh em, Đấng ngự
trên trời ban thưởng. (2) Vậy khi bố thí,
đừng có khua chiêng đánh trống, như
bọn đạo đức giả thường
biểu diễn trong hội đường và ngoài
phố xá, cốt để người ta khen. Thầy
bảo thật anh em, chúng đã được
phần thưởng rồi. (3) Còn anh khi bố thí,
đừng cho tay trái biết việc tay phải làm,
(4) để việc anh bố thí được
kín đáo. Và Cha của anh, Đấng thấu
suốt những gì kín đáo, sẽ trả
công cho anh. (5) Và khi cầu nguyện, anh em đừng
làm như bọn đạo đức giả: Chúng
thích đứng cầu nguyện trong các hội
đường, hoặc ngoài các ngã ba
ngã tư cho người ta thấy. Thầy bảo
thật anh em: Chúng đã được phần
thưởng rồi. (6) Còn anh, khi cầu nguyện,
hãy vào phòng đóng cửa lại, và
cầu nguyện cùng Cha của anh, Đấng thấu
suốt những gì kín đáo, sẽ trả
công cho anh. (16) Còn khi ăn chay, anh em chớ làm
bộ rầu rĩ như bọn đạo đức
giả : Chúng làm cho ra vẻ thiểu não,
để thiên hạ thấy là chúng ăn chay. Thầy
bảo thật anh em, chúng đã được
phần thưởng rồi. (17) Còn anh, khi ăn
chay, nên rửa mặt cho sạch, chải đầu
cho thơm, (18) để không ai thấy là anh ăn
chay, ngoại trừ Cha của anh, Đấng hiện
diện nơi kín đáo. Và Cha của anh,
Đấng thấu suốt những gì kín
đáo, sẽ trả công cho anh.
2. Ý CHÍNH :
Sau khi trình bày về sự công chính mới
trong việc tuân giữ các giới răn, Đức
Giê-su đề cập tới một nền đạo
đức mới là phải làm các việc
lành thế nào cho phù hợp với tinh
thần mới của Người. Điều cốt
yếu khi làm các việc đạo đức
là phải khiêm tốn và theo thánh ý Chúa
Cha: Tránh làm các việc đạo đức
như cầu nguyện để được người
ta ca tụng; Tránh khua chiêng đánh trống khi bố
thí để tìm tiếng khen nơi người
đời; Tránh làm bộ mặt rầu rĩ
thiểu não khi ăn chay để cho thiên hạ nể
phục.
3. CHÚ THÍCH :
- C 1-2 : + Khi làm việc lành phúc
đức, anh em phải coi chừng. Chớ có
phô trương cho thiên hạ thấy : Đức
Giê-su đòi hỏi các môn đệ của Người
phải tránh thói đạo đức giả
hình của các người Pha-ri-sêu (Biệt Phái),
là những kẻ “nói mà không làm”, “làm
mọi việc cốt để cho thiên hạ thấy” (x
Mt 23,3.5). + Bố thí : Thời Đức
Giê-su, bố thí là việc công chính bậc nhất
(x Hc 7,10). Hình như người ta ưa làm việc
bố thí công khai, nên dễ đưa tới sự
phô trương bề ngoài để được
người khác ca tụng. + Đừng có
khua chiêng đánh trống : Rất có thể những
người Pha-ri-sêu thời bấy giờ dùng
chiêng trống để loan báo cho người
ăn xin nghèo khó tập trung lại nhận quà.
Tuy nhiên, không thấy bản văn nào nói đến
việc này. Do đó, ta có thể coi đây chỉ
là một ví dụ có tính phóng đại
để làm nổi bật đòi hỏi tinh thần
khiêm tốn, mà Đức Giê-su muốn các môn
đệ của Người phải có, khi làm
các việc đạo đức. + Chúng
đã được phần thưởng rồi
: Lời khen của người đời
chính là phần thưởng dành cho những
ai làm việc bố thí chỉ nhằm mục
đích tự nhiên. Do đó, họ sẽ không
được hưởng công phúc thiêng liêng trước
mặt Chúa Cha trên trời.
- C 3-4 : + Đừng “cho tay trái
biết việc tay phải làm” : Là một kiểu
nói có nghĩa là phải giữ kín,
đừng nói cho người khác biết
việc mình đang làm. Người môn đệ
Đức Giê-su không những phải tránh cho mọi
người hay biết việc bố thí của mình,
nên cần thực hiện trong âm thầm khiêm tốn.
- C 5-6 : + Cầu nguyện : Chính
Đức Giê-su đã làm gương và dạy
các môn đệ về sự cầu nguyện (x.
Mt 14,23). Theo các huấn thị của Người
rải rác trong các Tin Mừng thì lời
cầu nguyện phải như sau : Phải cầu nguyện
khiêm hạ trước mặt Thiên Chúa (x Lc
18,10-14) và người đời (x Mt 6,5-6); Phải
chân thành, phát xuất tự đáy lòng
(x Mt 6,7); Phải tin tưởng vào lòng nhân từ
của Chúa Cha (x Mt 6,8; 7,7-11) và kiên trì nài xin
(x Lc 11,5-8; 18,1-8). Lời cầu nguyện sẽ chỉ
được Thiên Chúa chấp nhận khi cầu
nguyện với lòng tin (x Mt 21,22); Cầu nguyện
nhân danh Đức Giê-su (x. Mt 18,19-20); và xin Chúa
ban những điều tốt lành (x Mt 7,11). + Chúng
thích đứng cầu nguyện trong các hội
đường, hoặc ngoài các ngã ba
ngã tư cho người ta thấy : Ở
đây Đức Giê-su không đả kích việc
cầu nguyện công khai và mang tính cộng đồng
(x Mt 18,19-20), nhưng Người chỉ muốn tránh
ý đồ phô trương công đức để
được ca tụng. + Hãy vào phòng
đóng cửa lại mà cầu nguyện cùng
Cha của anh : Đức Giê-su gợi lại cách
thức của ngôn sứ Ê-li-a khi ông cầu nguyện
để làm cho đứa bé mới chết
được sống lại (x 2 V 4,33). Cách thức
cầu nguyện kín đáo này trái với
cách cầu nguyện phô trương của những
kẻ giả hình. Cầu nguyện là gặp gỡ
Thiên Chúa. “Vào phòng” là hồi tâm, đặt
mình trước sự hiện diện của
Thiên Chúa nhờ đức tin. Thiếu điều
này sẽ không còn là sự cầu nguyện
đích thực nữa.
- C 16-18 : + Ăn chay : Đã từ
rất lâu, dân Ít-ra-en có tục lệ ăn chay mỗi
khi có tang chế (x 2 Sm 3,35), khi cầu xin Chúa một
ơn đặc biệt (2 Sm 12,16). Ăn chay theo luật
Mô-sê là nhịn ăn uống vào lúc ban ngày.
Sự nhịn ăn uống này sẽ kéo dài
trong một thời gian lâu hay mau tùy trường
hợp. Trong thời gian ăn chay, người
ta sẽ không tắm rửa, để râu tóc mọc
dài, và mặc một loại quần áo vải
thô đặc biệt. Thời Đức Giê-su,
dân Do Thái chỉ buộc phải ăn chay trong lễ
Xá Tội vào mùng mười tháng Bảy,
tức khoảng cuối tháng Chín dương
lịch (x. Lv 16,29-31; Cv 27,9), trong ngày kỷ niệm
Đền thờ bị tàn phá và những
lúc gặp thiên tai. Việc ăn chay này sẽ
do các đầu mục quyết định. Riêng người
Pha-ri-sêu còn tự nguyện ăn chay mỗi tuần
hai lần (x. Lc 18,12), nhưng việc chay tịnh chỉ
mang tính bề ngoài nhằm để phô trương
công đức (x Mc 2,18), nên Đức Giê-su đã
không chấp nhận lối khổ chế này của họ
(x Mc 2,19-20). + Còn anh, khi ăn chay… : Đức
Giê-su muốn cho các môn đệ của Người
phải ăn chay trong sự kín đáo khiêm hạ :
thay vì rắc tro lên mặt, để râu tóc
bù xù, quần áo dơ bẩn… thì họ
phải rửa mặt, chải dầu thơm giống
như họ vẫn thường làm mỗi khi ra đường,
để người khác không biết họ
đang ăn chay.
4. HỎI ĐÁP :
- HỎI :
Khi Đức Giê-su nói
: “Cha của anh, Đấng thấu suốt những
gì kín đáo, sẽ trả công cho anh” (c.
4b.6b.18b), phải chăng Người muốn cổ võ
một thứ luân lý vụ lợi : Cho đi
để được nhận lại ? Muốn có
giá trị trước mặt Thiên Chúa và
xứng đáng được Ngài ban nhiều
ơn lành, thì việc chay tịnh cần tránh
những gì và cần làm những gì
?
- ĐÁP :
1) Thực ra Chúa không dạy môn đệ làm các việc
lành để được Thiên Chúa ban thưởng.
Vì nếu có ý dạy người ta làm
việc thiện cách vụ lợi, thì Người
đã hứa những lợi ích mang tính
thế tục như tiền của, sức khỏe,
thành công… Nhưng ở đây Người không
nói phần thưởng Chúa Cha sẽ ban là
gì. Nơi nhiều đoạn khác, phần thưởng
được hứa luôn là Nước Trời
tương lai hoặc một trong những hoa trái
thiêng liêng của Nước Trời là sự sống
muôn đời (x. Mt 25,46; Mc 10,30). Các môn đệ
sẽ được tham dự vào quyền bá
chủ của Người (x. Lc 22,28-29), được
xét xử mười hai chi tộc Ít-ra-en trong
ngày tận thế (x. Mt 19,28). Ở đây, phần
thưởng Đức Giê-su hứa cho những
kẻ làm việc lành cần được
hiểu theo nghĩa Cánh Chung, và mang tính vô thường,
nghĩa là sẽ được Chúa ban cho
không, không vì việc tốt đã làm, nhưng chỉ vì
tình thương và lòng nhân hậu vô biên của
Người (Dụ ngôn đầy tớ vô dụng:
Lc 17,7-10). Hơn nữa, phần thưởng ở
đây còn được hiểu là chính
Thiên Chúa. Những ai làm việc thiện trước
mặt Thiên Chúa, với ý hướng
để làm đẹp lòng và tôn vinh Ngài,
thì sẽ được gặp Ngài, được
xem thấy Ngài và sẽ tìm thấy hạnh phúc
cho bản thân mình.
2) Muốn cho việc ăn chay có giá trị trước
mặt Thiên Chúa, thì cần tránh cách
ăn chay hình thức về ngoài, đã bị
Đức Chúa quở trách. Rồi còn
phải kèm theo những việc tốt lành để
xứng đáng được Ngài chấp nhận,
như ngôn sứ I-sai-a đã tuyên sấm : “Này,
ngày ăn chay, các ngươi vẫn lo kiếm lợi,
vẫn áp bức mọi kẻ làm công cho mình.
Này, các ngươi ăn chay để mà
đôi co cãi vã, để nắm tay đánh
đấm thật bạo tàn…”. Nào, cách ăn
chay mà Đức Chúa ưa thích chẳng
phải thế này đó sao : “Mở xiềng
xích bạo tàn, tháo gông cùm trói buộc,
trả tự do cho người bị áp bức,
đập tan mọi gông cùm… Chia cơm cho người
đói, rước vào nhà những người
nghèo không nơi trú ngụ. Thấy ai mình trần
thì cho áo che thân, không ngoảnh mặt làm ngơ
trước người anh em cốt nhục”. Bấy
giờ ánh sáng ngươi sẽ bừng
lên như rạng đông, vết thương ngươi
sẽ mau lành. Đức công chính ngươi
sẽ mở đường phía trước,
vinh quang Đức Chúa bao bọc phía sau ngươi.
Bấy giờ ngươi kêu lên Đức Chúa
sẽ nhận lời, ngươi cầu cứu Người
liền đáp lại : “Có Ta đây !” (Is 58,6b-9a).
II. SỐNG LỜI
CHÚA
1. LỜI CHÚA : “Khi bố thí
đừng cho tay trái biết việc tay phải làm”(Mt
6,3).
2. CÂU CHUYỆN :
1) CHỖ NÀO TRONG NHÀ THỜ LOÀI
CHUỘT ÍT BỊ QUẤY RẦY NHẤT :
Có một con chuột cống sống trong một
ngôi nhà thờ cổ ở miền quê nước
Pháp. Một hôm khi đi lang thang trong nhà thờ kiếm
cái gì ăn cho đỡ đói, bỗng nó
gặp một con chuột khác cũng đang
đi tìm thức ăn. Hai con chuột làm quen
và hỏi thăm về chỗ ở của nhau. Con
thứ nhất tâm sự : “Tớ đang sống
chui rúc dưới gầm tòa giải tội
trong nhà thờ này, nhưng chẳng mấy
khi được yên thân. Vì lúc nào cũng
có người đến xưng tội làm mất
giấc ngủ của tớ !”. Nghe vậy, chuột thứ
hai tỏ ra thông cảm với bạn liền nói :
“Vậy thì bạn hãy dọn đến ở
chung với tớ. Chỗ tớ đang ở
vừa ấm áp sạch sẽ, lại vừa
yên tĩnh và ít bị quấy rầy !” Chuột
thứ nhất ngạc nhiên nói : “Có một chỗ
ở như thế trong nhà thờ thật ư ? Hãy
cho tớ biết chỗ đó là chỗ nào vậy
?”. Chuột thứ hai đáp : “Đó là thùng
quyên góp giúp đỡ người nghèo
ở cuối nhà thờ này đấy !”.
2) BÁC ÁI CHIA SẺ LÀ PHƯƠNG CÁCH ĂN
CHAY ĐẸP LÒNG CHÚA HƠN CẢ :
Một vị ẩn tu sống đơn độc trên
ngọn núi cao. Ngày đêm ông ăn chay cầu nguyện. Ông
ăn chay rất nghiêm ngặt và cầu nguyện rất
tha thiết. Ðể thưởng công, Chúa cho xuất hiện
một ngôi sao trên đầu núi. Khi nào ông ít ăn chay và
không cầu nguyện thì ngôi sao bị lu mờ đi. Khi ông
gia tăng ăn chay cầu nguyện thì ngôi sao lại rực
sáng lên.
Một hôm ông muốn leo lên đỉnh cao nhất của
ngọn núi. Khi ông chuẩn bị lên đường thì một
bé gái trong làng đến thăm và ngỏ ý muốn đi cùng
với ông lên núi. Thày trò hăng hái lên đường. Đường
càng lên cao thì càng dốc và khó đi. Mặt trời mỗi
lúc một nắng gắt. Hai thày trò đều bị ra mồ
hôi ướt đẫm quần áo và bị khát nước,
nhưng theo luật ăn chay nghiêm ngặt nên không ai dám uống
nước. Vị ẩn tu không dám uống vì sợ phá chay
bị mất công phúc trước mặt Chúa. Nhưng khi thấy
em bé mỗi lúc mệt thêm, vị ẩn tu thương hại
em nên đã cố ý mở chai nước ra uống trước
mặt em. Lúc ấy em bé mới dám mở chai của mình ra
uống. Uống nước xong, em cảm thấy khỏe
hơn và mỉm cười rất tươi để tỏ
lòng cám ơn thày. Thày ẩn tu ngước mắt nhìn lên
ngôi sao trên đỉnh núi vì sợ ngôi sao kia biến mất
vì mình đã không hãm mình. Nhưng lạ thay, trên đầu núi
thày thấy không phải một mà lại có đến hai
ngôi sao sáng cùng xuất hiện. Thì ra, để ban thưởng
lòng bác ái yêu người của thày, Chúa đã cho xuất hiện
thêm một ngôi sao nữa.
3. SUY NIỆM :
+ YÊU THƯƠNG LÀ CHO ĐI : Cho nhiều
là dấu hiệu yêu nhiều. Thánh Phao-lô đã
khuyên các kỳ mục ở Ê-phê-xô như sau : “Và
phải nhớ lại lời Chúa Giê-su đã
dạy : Cho thì có phúc hơn là nhận” (Cv
20,35). Thánh Gia-cô-bê dạy các tín hữu phải
có đức tin hành động như sau : “Giả
như có người anh em hay chị em không có
áo che thân và không đủ của ăn hàng ngày,
mà có ai trong anh em lại nói với họ :
“Hãy đi bình an, mặc cho ấm và ăn
cho no”, nhưng lại không cho họ những thứ
thân xác họ đang cần, thì nào có ích
gì ?” (Gc 2,15-16).
+ BỐ THÍ CHIA SẺ : Một việc
đạo đức ta cần quan tâm thực hiện
trong Mùa Chay là sự bố thí chia sẻ cơm
bánh cho người nghèo đói. Việc bố
thí này tuy khó thực hiện, nhưng sẽ
mang lại nhiều lợi ích cho tâm hồn ta :
** Khó thực hiện vì “Đồng tiền
liền khúc ruột” : Chỉ những người
thực sự có lòng quảng đại hy sinh mới
thực hiện tốt được việc chia sẻ
này.
** Việc bố thí giúp ý thức về
giá trị tương đối của đồng
tiền : Giúp ta biết dùng đồng tiền
trong việc làm vinh danh Thiên Chúa và vì phần
rỗi tha nhân, giúp ta bớt đi lòng dính
bén với của cải vật chất như
Đức Giê-su đã khuyên chàng thanh niên giàu
có muốn nên trọn lành như sau : “Anh chỉ
thiếu có một điều, là hãy đi bán
những gì anh có mà chia cho người
nghèo, anh sẽ được một kho tàng
trên trời, rồi hãy đến theo tôi” (Mc 10,21).
** Bố thí còn là cách đền tội
hữu hiệu : Sứ thần Ra-pha-en đã
khuyên bảo hai cha con nhà Tô-bi-a như sau : “Bố thí
đi đôi với đời sống công chính,
thì tốt hơn có của mà ở bất
công. Làm phúc bố thí thì đẹp hơn
là tích trữ vàng bạc. Việc bố
thí cứu cho khỏi chết và tẩy sạch
mọi tội lỗi. Những người làm
phúc bố thí sẽ được sống
lâu” (Tb 12,8-9).
4. HỎI ĐÁP :
HỎI : Trong Mùa Chay, ta nên làm thêm các
việc đạo đức nào ? 2) Mỗi người
cần tìm ra mối tội đầu hay thói hư nghiêm
trọng nhất của mình để cấp thời hoán cải
?
ĐÁP :
1) Việc đạo đức : Dự lễ và
rước lễ hằng ngày, mỗi ngày
làm ba việc hãm mình hay việc bác ái để
đền tội, cầu xin Chúa ban ơn Thánh Thần
để quyết tâm tu sửa thói hư đang mắc
phải như : Hay văng tục chửi thề, tham của
bất chính, bỏ đọc kinh dự lễ…
2) Cần làm các việc tốt lành đối lập
với thói hư, kèm theo lời nguyệt
tắt. Chẳng hạn : “Lạy Chúa, xin cho con chừa
bỏ tội nói hành người con không ưa, bằng
cách khen ưu điểm của họ với người
khác, để con ngày một nên giống Chúa hơn.-
AMEN.”.
5. NGUYỆN CẦU :
LẠY CHÚA GIÊ-SU. Trong cuộc sống hằng
ngày, con thường tỏ ra ích kỷ, khép
kín lòng trước tha nhân. Đôi lúc con cũng
làm được một vài việc tốt,
nhưng con lại muốn nói ra cho nhiều người
khác biết để được tiếng khen. Hôm nay
khi bắt đầu Mùa Chay thánh, xin Chúa giúp con luôn
ăn ở khiêm tốn như lời Chúa dạy
: “Đừng cho tay trái biết việc tay phải
làm”, để những việc con làm được
đẹp lòng Chúa và xứng đáng
được Chúa ban hạnh phúc Nước
Trời đời sau.- AMEN.
LM ĐAN VINH
|