Người khôn kẻ dại –
Lm. G.
Nguyễn Cao Luật
Tỉnh
thức trong tình yêu
Chắc
chắn rằng dụ ngôn mười trinh nữ
hướng tới thời cuối cùng, tương tự
như các dụ ngôn trong đoạn trước và tiếp
liền sau dụ ngôn này (chủ nhà, người
đầy tớ trung tín, những nén vàng). Các dụ ngôn này
có một ý nghĩa rõ ràng và được nhắc đi
nhắc lại, đó là sự tỉnh thức.
Người ta không biết giờ nào Chúa sẽ
đến, và rất có thể Người sẽ
"đến trễ", nên phải chuẩn bị
sẵn sàng và kiên trì trước mọi tình huống.
Riêng
về dụ ngôn mười trinh nữ, có lẽ không nên
để ý đến những chi tiết có vẻ như
giả tạo của câu chuyện: dụ ngôn không phải
là một phóng sự hay một bài mô tả phong tục
đám cưới, đúng và đủ mọi tình tiết.
Trái lại, nên chú ý đến bài học của dụ ngôn,
đó là sự khôn ngoan, biết phòng xa.
Điều
dễ nhận thấy trong dụ ngôn này là bài học
về sự "tỉnh thức". Bài học này làm
người đọc liên tưởng đến lời
cảnh giác của thánh Phao-lô: "ngày của Chúa sẽ
đến như kẻ trộm ban đêm" (1 Tx 5,2).
Trong mười trinh nữ đi đón chàng rể, có năm
cô khôn và năm cô dại.
Các
cô khôn là những người biết phòng xa và chuẩn
bị đầy đủ, cũng giống như
người xây nhà trên đá (Mt 7,24), hay người
quản gia biết chăm sóc gia nhân lúc vắng chủ (Mt
24,45). Các cô là hình ảnh của những người
biết "lắng nghe và thi hành" những lời
Đức Giêsu nói, những người có óc phê phán đúng
đắn và tế nhị về thực tại của
cuộc sống, kèm theo một ý chí cương quyết
hành động.
Ngược
lại, các cô dại là những cô không biết dự
trữ phòng xa, không biết trù liệu trước hoàn
cảnh bất trắc. Các cô là hình ảnh tiêu biểu cho
những người lơ là, thiếu đầu óc
thực tế, thiếu phán đoán, gây ảnh hưởng
tai hại đến cuộc sống, nhất là
đời sống vĩnh cửu.
Quả
thật, các cô khôn đã chuẩn bị dầu đèn
đầy đủ, lại còn mang theo bình dầu dự
trữ, đề phòng trường hợp phải chờ
đợi lâu. Các cô đã được vào dự tiệc
cưới, như là phần thưởng cho thái
độ sẵn sàng của mình. Trong khi đó, các cô
dại, đã không mang dầu, lại còn mất thời
giờ chạy đi mua, nên trở về quá trễ và không
được vào dự tiệc cưới. Các cô đã
bị ngăn lại, vì đèn của các cô hết dầu,
và các cô đến quá trễ: dựa theo lời thánh
Âu-gút-ti-nô, các cô đã thiếu điều quan trọng là
dấu chỉ tình yêu và đã không sẵn sàng đáp ứng
trước tình yêu.
Người
ta có thể ngạc nhiên và đặt câu hỏi: Tại sao
các cô khôn lại xử sự có vẻ như thiếu
đức ái, đó là không giúp đỡ chị em mình
đang gặp khó khăn. Thật ra, ở đây không chú
trọng đến đức bác ái, nhưng muốn
nhấn mạnh đến ý nghĩa mỗi người
phải chịu trách nhiệm về tự do và hạnh
kiểm của mình, không được nông nỗi nhẹ
dạ. Hơn nữa, sự kiện các cô trinh nữ
phải chờ đợi lâu và chú rể chậm
đến có thể cho thấy rằng lòng thương xót
được gia hạn thêm một thời gian dài,
rất dài, và đến một ngày, giai đoạn này
sẽ chấm dứt. Thời gian chờ đợi có kéo
dài thêm gợi lên tính cách nghiêm trọng của lời
mời, đồng thời cũng bao hàm ý nghĩa:
Đấng Cứu Thế không phải là sản phẩm
theo sự suy đoán của con người. Đàng khác, nên
hiểu thời gian này như một hồng ân
được ban tặng để mỗi người
kịp sửa chữa những thiếu sót và sai lầm
của mình. Mỗi người đều có cơ hội
để đáp ứng bằng chính tình yêu của mình.
Và
như vậy, dụ ngôn không chỉ nói đến sự
tỉnh thức. Hay nói cách khác, tỉnh thức chính là
phải chuẩn bị đầy đủ cho cuộc
lữ hành ""trên mặt đất đầy đau
thương, bi tráng và kỳ diệu này"" (Chúc thư
của ĐGH Phao-lô VI). Mỗi người phải mang theo
đèn, và phải dự trữ dầu, nguổn đem
lại ánh sáng, tức là phải có lòng hiếu khách,
phải có tình yêu và niềm vui (ý nghĩa của dầu theo
Kinh Thánh). Không có dầu, ngọn đèn sẽ tắt,
người ta sẽ chìm trong tối tăm, và không
được vào dự tiệc cưới.
Giữ
ngọn đèn luôn cháy sáng
Nếu
có ai được mời đi gặp một nhân vật
họ vẫn mong đợi, hẳn là họ sẽ
chuẩn bị rất kỹ càng, có khi tỏ ra nóng
nảy, bồn chồn. Nếu họ vốn là
người thờ ơ, hẳn họ sẽ phải thu
xếp để có mặt đúng giờ, có khi còn
đến sớm hơn giờ hẹn. Nếu nhân vật
được mong đợi lại là người có
khả năng làm thay đổi cuộc đời, thì
người ta lại càng náo nức chờ đợi, và
chuẩn bị kỹ lưỡng hơn.
Chàng
rể trong dụ ngôn chính là Đức Giêsu. Với lòng yêu
thương vô bờ, Thiên Chúa Cha đã trao phó cho
Người trọn vẹn vận mạng của tất
cả nhân loại cũng như của mỗi
người. Người đã đến trần gian
để dẫn đưa nhân loại đến tham dự
sự sống và niềm vui vĩnh cửu trong Thiên Chúa.
Chính Người đang đến gặp nhân loại và
nhân loại phải tiến về với Người,
bởi vì Người là sự sống, sự sống
đời đời. ""Mà sự sống
đời đời chính là nhận biết Cha,
Đấng duy nhất là Thiên Chúa thật, và nhận
biết Đấng Cha đã sai đến là Giêsu
Kitô."" (Ga 17,3)
Chàng
rể có thể đến trễ, nhưng người ta
vẫn phải chờ đợi, vẫn phải sẵn
sàng. Ngọn đèn của mỗi người luôn phải
có đủ dầu để đi đón chàng rể.
Người ta có thể ngủ quên, nhưng vẫn có thái
độ sẵn sàng: khi nghe tiếng kêu vào lúc nửa
đêm, họ cũng đủ dầu đèn để
đi đón chàng rể và dự tiệc cưới.
Như
thế, dầu đèn chính là khát vọng tìm gặp Thiên
Chúa. Khát vọng này cần được nuôi dưỡng
để khỏi phai tàn trong cuộc chờ đợi.
Các cô trinh nữ đi đón chàng rể, lúc khởi
đầu tất cả đều vui mừng. Nhưng
trong lúc chờ đợi, năm cô đã để cho lòng
nhiệt thành của mình nguội dần, và khi chàng rể
đến, các cô đâm bối rối, khát vọng của
các cô đã tắt lịm. Có biết bao cuộc gặp
gỡ đã bị vỡ tan bởi vì ngọn đèn khát
vọng đã tắt ngúm.
Đúng
vậy, đôi khi cuộc chờ đợi có thể kéo
dài và biến thành một thử thách khắc nghiệt,
nhất là với những người phải bước
đi trong đêm tối, tiến bước rất lâu
với cảm tưởng rằng không bao giờ gặp
được chàng rể mình vẫn ước mong.
Thật ra, tình trạng này là một dấu chỉ cho
thấy Thiên Chúa luôn khoét sâu tâm hồn con người,
để rồi ngày mai hay một lúc nào đó,
Người sẽ bước vào. Phần con người,
họ phải nuôi dưỡng lòng nhiệt thành bằng
lòng tin, bằng việc cầu nguyện. Thiên Chúa sẽ
không để cho kẻ chờ đợi Người
phải thất vọng.
Sự
nghèo khó nội tâm
"Vậy
anh em hãy canh thức, vì anh em không biết ngày nào, giờ
nào."
Đây
là chủ đề được nhắc đi nhắc
lại trong suốt diễn từ loan báo ngày Đức
Kitô trở lại trong vinh quang. Ở đây, Đức
Giêsu đã bày tỏ rõ ràng Người là Đấng
Cứu Thế trước khi Người chịu khỗ
nạn và phục sinh.
Người
mong muốn chúng ta chờ đón Người, và không
được bỏ cuộc; Người mong muốn
chúng ta chuẩn bị dầu đèn để khi
Người trở lại, mặc dù bất thình lình, và
chúng ta đang thiếp ngủ, chúng ta sẵn sàng
đến gặp Người như Người cũng
nhận ra chúng ta.
Phải
chuẩn bị dầu đèn! Đây là một trách
nhiệm nhưng chúng ta hãy yên lòng: Nếu Thánh Thần
sử dụng dầu, thì chính Người cũng sẽ
quan tâm không để chúng ta thiếu dầu.
Chúng
ta nhớ lại câu chuyện bà goá ở Xa-rơ-phát:
"vò dầu đã chẳng cạn, đúng như lời
Đức Chúa đã dùng ông Ê-li-a mà phán" (1 V 17,16). Bà goá
này đã đặt tất cả niềm tin vào vị
sứ giả của Thiên Chúa, nên vò dầu của bà đã
không cạn.
Thật
vậy, khi phục vụ Thiên Chúa và người khác, chúng
ta vẫn phải khôn ngoan, dự phòng, nhưng cũng
cần phải nhớ rằng sự khôn ngoan đích
thực và cao cả nhất chính là sự nghèo khó trong tâm
hồn, là lòng tin tuyệt đối, là xác tín rằng Thiên
Chúa vẫn đang ở bên cạnh chúng ta và nâng đỡ
sự yếu hèn, sự mỏi mệt của chúng ta. Chính
Người vẫn bao bọc chúng ta trong tình yêu
thương của Người để chúng ta luôn
trở thành ánh sáng cho thế giới, thành anh em của
mọi người, thành người cứu vớt
những gì đã hư mất và thành chứng ta sống
động của niềm vui.
Giếng nước
trong khu vườn,
ngọn đèn
tạo ánh sáng,
kho báu trong ngăn
tủ,
Man-na trong Hòm Bia.
Lạy Chúa, Ngài là
Chúa của con. H. Suso.
|