NÓI
và LÀM
Càng
về cuối năm Phụng vụ, Giáo hội
càng dùng những đoạn Phúc Âm
mang màu sắc “tím” hơn và
khiển trách “mạnh mẽ” hơn:
GIẢ HÌNH!
Khi
đọc đoạn Phúc Âm Mt 23:1-12, chắc
hẳn nhiều người không chỉ không
thích mà còn… “khó chịu”
– nhất là những người có
quyền “ăn trên, ngồi trước”
(đạo cũng như đời): “Các
kinh sư và các người Pharisêu
ngồi trên toà ông Môsê mà
giảng dạy”
(Mt 23:2). Tại sao? Vì Lời Chúa nói
thẳng quá, nói rõ quá, nói
“toạc móng heo” quá. Đó
là chuyện minh nhiên: Thuận ngôn,
nghịch nhĩ! Có lẽ đây là
một trong những đoạn Phúc Âm
người ta không thích đọc nhất,
có đọc thì chắc sẽ tìm
cách “nói lái” hoặc “né
tránh” sao đó, khó tránh chút
gì đó miễn cưỡng vì…
lúng túng.
Nói
dễ, làm khó. Người ta hay “xác
định” như vậy. Nhưng người
ta vẫn nói, dù biết là “nói
trước, bước không qua”. Thế
mới lạ. Có lẽ họ là những
“siêu nhân”. Cố Hồng y P.X.
Nguyễn Văn Thuận có cách diễn tả
rất hay: “Đạo
nhãn hiệu”.
Vâng, thời nay cái “mác” quan
trọng lắm: Made in USA hoặc Made in Japan khiến
người ta tin tưởng hơn Made in Vietnam, dù
chất lượng chưa chắc hơn, và
hiện nay Made in China lại khiến người
ta “rởn tóc gáy”.
Tiền
nhân có câu: “Trăm
voi không được bát nước xáo”.
Ý nói người ta chỉ nói suông
mà không làm. Quả thật, tới
trời chỉ có vài cm. Có những
người không chỉ nói suông mà
còn “chỉ tay năm ngón”, đùn
đẩy trách nhiệm, hạt muối cắn
đôi nhưng hạt đường ăn cả:
“Họ
bó những gánh nặng mà chất lên
vai người ta, nhưng chính họ thì
lại không buồn động ngón tay vào”
(Mt 23:4). Vậy đó, “sống chết mặc
bay, tiền thầy bỏ túi”. Họ không
muốn nhận trách nhiệm nhưng lại
đòi nhiều quyền lợi. Thánh
Phaolô khuyên: “Anh
em hãy mang gánh nặng cho nhau”
(Gl 6:2), còn Chúa Giêsu dạy: “Ai
làm lớn phải phục vụ”
(x. Mt 20:24-28; Mc 10:40-45), và “người làm
lớn hơn cả, phải làm người
phục vụ anh em” (Mt 23:11), nhưng việc
Chúa nói thì cứ nói, việc tôi
làm thì cứ làm – dù Chúa
nói rất rõ, không hề “bóng
gió”. Đôi khi Chúa bị hàm
oan, vì người ta lợi dụng lòng
tốt của Chúa, cái gì cũng nói
là “ý Chúa”, rất có thể
người ta cả gan nhân danh Chúa mà
đàn áp người khác. Cờ đến
tay ai thì người đó phất!
Với
những người có chức, có quyền,
tỏ ra mình tốt lành, Chúa Giêsu
“mách nước” cho chúng ta: “Tất
cả những gì họ nói, anh em hãy
làm, hãy giữ, còn những việc
họ làm thì đừng có làm
theo, vì họ nói mà không làm”
(Mt 23:3). Rất nhiều khi chúng ta tỏ ra
nghiêm túc, nói chuyện đạo đức,
đi tới nơi này nơi nọ để
làm việc từ thiện bằng vài bao
quần áo cũ, vài thùng mì ăn
liền, cho người ta ít tiền, dăm ba
đồ lặt vặt,… và thế là
tưởng mình “ngon ăn”, nhưng
thực chất chưa chắc vì thấy chính
Chúa nơi những con người nghèo
khổ, những con người sa cơ lỡ vận
kia, mà có thể là “họ làm
mọi việc cốt để cho thiên hạ
thấy. Quả vậy, họ đeo những hộp
kinh thật lớn, mang những tua áo thật
dài. Họ ưa ngồi chỗ nhất trong
đám tiệc, chiếm hàng ghế đầu
trong hội đường, ưa được
người ta chào hỏi ở những nơi
công cộng và được thiên hạ
gọi là Thầy” (Mt 23:4-7).
Đồ
từ thiện đó có phải là đồ
do chính mình hy sinh hay là đồ thừa,
thay vì vứt đi thì cho họ? Cho đồ
thừa vậy có phải là bác ái
đúng nghĩa? Thiết nghĩ, may ra thì
chỉ ở mức bố thí hoặc công
bằng. Mẹ Thánh Teresa Calcutta (28/8/1919 –
5/9/1997), sáng lập Dòng Truyền giáo
Bác ái (Missionaries of Charity), có nguyên
tắc sống: “Yêu
là cho đi đến khi cảm thấy đau”
(Love means giving until it hurts). Yêu vậy mới là
bác ái đúng như Chúa dạy.
Khó lắm, đừng tưởng cứ làm
từ thiện tà tà mà bảo mình
“ngon”. Đó chỉ là ảo
tưởng!
Thánh
Phaolô cũng nói rõ: “Lòng
bác ái không được giả hình
giả bộ. Anh em hãy gớm ghét điều
dữ, tha thiết với điều lành;
thương mến nhau với tình huynh đệ,
coi người khác trọng hơn mình;
nhiệt thành, không trễ nải; lấy
tinh thần sốt sắng mà phục vụ
Chúa”
(Rm 12:9-11).
Có
lẽ kinh nghiệm nhiều nên người
Pháp đã nhận định rất thẳng
thắn: “Đừng
vì kính mến Chúa mà chống đối
kẻ khác”.
Giả hình vì trọng hình thức bề
ngoài, vì ảo tưởng: “Ai
tưởng mình là gì mà kỳ
thực không là gì hết thì là
lừa gạt chính mình”
(Gl 6:3). Quả thật, “con cái đời
này khôn ngoan hơn con cái sự sáng”
(Lc 16:8).
Lại
một điều “khó lọt tai” nữa:
“Đừng
để ai gọi mình là ‘ráp-bi’,
vì anh em chỉ có một Thầy; còn
tất cả anh em đều là anh em với
nhau. Anh em cũng đừng gọi ai dưới
đất này là cha của anh em, vì
anh em chỉ có một Cha là Cha trên
trời. Anh em cũng đừng để ai gọi
mình là người lãnh đạo, vì
anh em chỉ có một vị lãnh đạo,
là Đức Kitô”
(Mt 23:8-10). Thế nhưng thực tế có vậy?
Nhất là vì các đại từ
trong Việt ngữ rất phức tạp! Chúng
ta chê chế độ phong kiến vì cứ
phải “kính, bẩm, thưa, trình”,
nhưng ai dám “nói thẳng, nói
thật”, không luồn cúi, thì bị
“ghét”, người ta không ưa.
Ai bảo dám “săm soi” cái-ghế-toàn-năng
làm gì? Đồng bạc đâm toạc
tờ giấy. Chuyện đời xưa nay vẫn
thế, và chuyện nhà đạo cũng
chẳng khác!
Chúa
luôn nói thẳng, nói thật, không
“vòng vo tam quốc”, không rào
trước đón sau, rất ghét những
người giả hình: “Các
người như mồ mả không có gì
làm dấu, người ta giẫm lên mà
không hay”
(Lc 11:44). Chúa Giêsu đã bị người
ta giết chết thảm thương vì “tội”
nói thẳng, dám “ý kiến, ý
cò”, dám “xây dựng” người
khác, dám “chạm” vào chỗ
“nhạy cảm” của “bề trên”.
Khủng khiếp quá! Con người dù
yếu đuối mà vẫn kiêu ngạo,
gật gù ra chiều “thâm ý”
lúc nghe và rồi “tai này qua tai
kia” mà thôi: “Chúa
hạ bệ những ai quyền thế, Người
nâng cao mọi kẻ khiêm nhường”
(Lc 1:52). Đó là điều chắc chắn:
“Ai
tôn mình lên, sẽ bị hạ xuống;
còn ai hạ mình xuống, sẽ được
tôn lên”
(Mt 23:12).
Theo
ABC News, đại tá Muammar Gaddafi (sinh 1942) là
một trong những người đàn ông
tàn nhẫn nhất thế giới. Ông đã
lãnh đạo Lybia nhỏ bé suốt 42
năm, luôn có các nữ vệ sĩ
sử dụng súng thành thạo và
giỏi võ nghệ, nhưng cuối cùng
cũng bị bắt giữ và vừa bị
bắn chết thảm thương tại Sirte ngày
20-10-2011. Đó là số phận nghiệt
ngã của những người cậy quyền,
dựa thế, ỷ mình, kiêu căng, ảo
tưởng, không thèm nghe ai, tưởng
mình là “đệ nhất thiên
hạ”, là “cái rốn” của
vũ trụ!
Con
đường dài nhất là con đường
từ cái miệng tới bàn tay. Nói
ít, làm nhiều – đó là
điều đơn giản mà không hề
đơn giản – nghĩa là phức tạp
lắm!
Lạy
Thiên Chúa giàu Lòng Thương Xót,
xin thêm đức tin cho con (Lc 17:5), xin xót
thương con là kẻ tội lỗi (Lc
18:13), xin giúp con can đảm thay đổi
não trạng đúng Ý Chúa và
thực hiện ngôn hành song song. Con cầu
xin nhân Danh Thánh Tử Giêsu Kitô,
Đấng cứu độ nhân loại. Amen.
TRẦM
THIÊN THU
|