Định kiến – Lm Nguyễn Minh
Hùng
Vui mừng trước thất bại
của người khác, khổ sở khi người khác
thành công. Chuyện không lạ gì trong nhân gian. Sẵn một
định kiến không hay về Chúa Giêsu, người Do
thái, đúng hơn, những người lãnh đạo tôn
giáo và chính quyền Do thái luôn luôn có sẵn một cái nhìn,
một lối nghĩ, nặng nề hơn: một não
trạng đi từ thù ghét đến chống
đối, và sau cùng là kết án Chúa Giêsu, và những ai có
liên quan với Người, bất chấp tất cả,
dù đó là lời nói hay, hành vi tốt, điều có
lợi, việc cứu sống...
Bài Tin Mừng hôm nay là một trong rất
nhiều những bằng chứng tố giác định
kiến hẹp hòi, bất nhân ấy. Một người
mù từ khi mới sinh, được Chúa Giêsu chữa cho
sáng mắt, lại bị đuổi ra khỏi hội
đường vì lý do: "Mày sinh ra trong tội".
Thực ra anh ta chẳng làm gì nên tội, chỉ là
người được chữa lành bệnh trong ngày
Sabat, ngày lễ nghỉ của người Do thái. Thế
là bị kết tội vi phạm ngày lễ nghỉ.
Dấu lạ sáng mắt của anh --
điều mà từ thủơ mới sinh, anh không thể
có được. Ngay từ lúc lọt lòng mẹ, anh đã
phải chịu cảnh tối tăm, chắc chắn
đã làm cho cha mẹ anh rất đau buồn. Lớn lên ý
thức thân phận khiếm khuyết của mình, chắc
anh cũng mang mặc cảm, và ước mơ
được nhìn thấy. Lẽ ra dấu lạ
được sáng mắt ấy, phải là một tin
mừng, một niềm vui trọng đại cho tất
cả những ai biết anh, những ai đã từng
thấy anh phải đi ăn xin, và mạnh hơn
nữa: những ai đã từng rút tiền cho anh. Lẽ
ra dấu lạ kỳ diệu ấy phải được
mọi người ca tụng và truyền cho nhau như
một huyền nhiệm mà người bình thường
không làm nỗi. Bằng chứng là từ thuở anh mới
sinh cho đến bây giờ, chưa có ai, dù một mảy
may, có thể giúp anh thấy được, dẫu chỉ
là một cái nháy mắt. Lẽ ra sau dấu lạ
được sáng mắt này, anh phải được
mọi người chúc mừng mới đúng. Nhưng hoàn
toàn ngược lại, dấu lạ mà mọi
người thời đó không ai dám nghĩ tới, lại
bị coi là một hành động tội lỗi, kết
quả được sáng mắt lại bị coi là
kết quả của tội. Còn Đấng đã chữa
anh khỏi mù, Đức Giêsu, hơn cả những
thầy thuốc lúc bấy giờ (đã không chữa
được cho anh), lại bị coi là một kẻ
tội lỗi. Họ nói về Chúa Giêsu thế này:
"Người đó không phải bởi Thiên Chúa. Chúng ta
biết người đó là một kẻ tội
lỗi".
Chúng ta tự hỏi, tội lỗi có
thể cho kết quả tốt không? Và hành vi tội
lỗi của người này có thể bù đắp
được khiếm khuyết của người kia
sao? Chúa Giêsu trả lại hạnh phúc cho một
người đau nỗi đau khiếm khuyết
hạnh phúc ngay từ khi chưa biết nói, biết
cười, đến khi bước vào tuổi
trưởng thành, thì hành vi hoàn trả ấy lại là
đứa con của tội lỗi sao?
Đáng thương cho những người
Do thái thời Chúa Giêsu. Thay vì Chúa Giêsu trở nên chốn
nương tựa cho niềm tin của họ vào Thiên Chúa,
nhưng bởi đã nuôi sẵn trong tim, trong óc mình một
định kiến ganh tỵ, thù ghét và chống đối,
một định kiến ảo tưởng chỉ có
bản thân mình mới có quyền vượt lên trên
người khác, đã làm cho họ hoàn toàn đui mù. Cái mù
đôi mắt, dù là một nỗi bất hạnh, nhưng
không đáng sợ bằng cái mù tâm hồn. Đui mù tâm
hồn làm cho người ta chỉ biết dừng lại
trên chính mình và loại trừ người khác. Đui mù tâm
hồn đưa người ta đến chỗ kết
án anh em mà quên kiểm tra mình. Đui mù tâm hồn làm cho
người ta không nhìn thấy gì hết mà chỉ sống
ảo tưởng: Mình là trên, là nhất, còn mọi
người xung quanh, dẫu có tốt đến đâu, cũng
chỉ là sản phẩm của tội, của cái xấu.
Đáng thương cho những người
Do thái thời Chúa Giêsu. Bởi khi gán cho anh chị em mình
bản án tội lỗi, mặc nhiên họ nhìn nhận
bản thân họ vô tội. Nhưng những người
"vô tội" như họ sao không làm nổi một dấu
lạ, dẫu là một dấu lạ nhỏ nhất, còn
những người bị kết án là tội lỗi
lại làm nên một dấu lạ phi thường và
được thừa hưởng kết quả
tuyệt vời của dấu lạ ấy? Đâu
phải họ không nhận ra điều đó. Thánh Gioan
cho biết: "họ bất đồng ý kiến" vì
một câu hỏi được nảy sinh: "Làm sao
người tội lỗi lại có thể làm
được những phép lạ thể ấy?". Giá
mà họ tận dụng lời hỏi này như một
lời tra vấn lương tâm, có lẽ họ đã thay
đổi não trạng. Nhưng đáng thương và
cũng đáng tiếc cho những người lãnh
đạo Do thái thời đó, bởi điều ấy
đã không xảy ra. Sẵn một định kiến
xấu xa quá lớn về Chúa Giêsu, làm cho họ đui mù
hoàn toàn. Một sự đui mù quá nguy hiểm.
Nhưng cũng đáng thương và đáng
sợ vô cùng cho cả tôi và bạn, nếu chúng ta cũng có
sẵn một định kiến nào đó không hay cho anh
chị em mình. Xã hội đã có quá nhiều những
định kiến như thế. Một người
đã từng vướng vào tội ăn trộm,
suốt đời anh ta chỉ là một tên ăn trộm.
Một cô gái lỡ lầm ngã vào con đường buôn son,
bán phấn, suốt đời cô trở thành nạn nhân
của những lời dè pha không dứt. Một
người vừa ra khỏi tù, gõ hết cửa nghề
nghiệp này, đến cửa nghề nghiệp khác, không
ai dám đón nhận. Một người lỡ sa vào
nghiện ngập hay lỡ mắc bệnh AIDS, thay vì
được thông cảm, suốt đời
người ấy bị nhìn bằng ánh mắt tầm
thường, khi dễ… Bởi đó, thay vì anh chị em
của ta có thể nên tốt thì do định kiến
của mọi người, đẩy họ rơi vào
những hoàn cảnh còn bi đát hơn. Khi mang sẵn
một định kiến xấu cho anh chị em, dẫu
không ai mời ta làm quan án, ta trở thành quan án bất công.
Chúa Giêsu không bao giờ có sẵn một
định kiến như thế. Chúa sẵn sàng quên
hết lỗi của chị phụ nữ có sáu
đời chồng mà Người gặp bên bờ
giếng Giacop, và cũng y như thế đối với
người phụ nữ ngoại tình bị bắt
quả tang. Giọt nước mắt sámhối của cô
Maria đổ trên chân Chúa Giêsu, đã làm cho Chúa ngay lập
tức không còn nhớ đến tội của cô. Mãi mãi
không ai nghe thấy Chúa nhắc tới sự tranh giành
quyền lực của hai anh em Giacôbê và Gioan. Chúa cũng
không bao giờ truất quyền làm giáo hoàng của Phêrô, vì
nông nổi mà chối Thầy đến ba lần chỉ
trong vài tiếng đồng hồ. Chúa cũng không bao
giờ mở lời trách móc Giuda nặng nề: "Mày
sinh ra trong tội", như người Do thái lên án anh mù,
dẫu Chúa Giêsu có quyền làm điều đó, vì Chúa là
Chúa và Giuda phạm tội tày trời: đan tâm bán
đứng Thầy mình. Trên thập giá, Chúa Giêsu đã
cầu nguyện cho những kẻ nhẫn tâm giết mình:
"Xin Cha tha cho họ...". Và Chúa cũng không bao giờ
có sẵn một định kiến hẹp hòi nào
đối với chính chúng ta. Trong đời bạn và tôi,
có bao nhiêu lần đi xưng tội, là bấy nhiêu
lần Chúa quyên tội ta, quên tất!...
Mùa chay là mùa ăn năn sám hối. Hãy
bắt đầu ăn năn sám hối bằng sự
nhìn nhận và tin tưởng anh chị em quanh mình. Hãy
gở bỏ cái mặt nạ xấu xa vô hình mà ta đã dán
lên cuộc đời của một ai đó. Hãy xóa đi
những định kiến xấu trong lòng ta.
Bạn và tôi hãy nên giống Chúa Giêsu!.
|